De Eenzame Uitvaart van Meneer F.T. in Antwerpen

Meneer F.T. is op 21 februari 1928 geboren en in zijn woonst te Antwerpen overleden op 3 augustus 2009. Zijn uitvaart vond plaats op 11 augustus 2009 op begraafplaats Schoonselhof.

Eerst was er vals alarm. Na de eerste eenzame uitvaart in januari had ik een dichter ingeschakeld voor een nieuwe dode, maar daags voor de uitvaart dook er gelukkig nog familie op. Het werd kalm. Maar nu, zeven maanden later, is men absoluut zeker van een nieuwe eenzame uitvaart. Meneer F.T. werd door de politie aangetroffen in zijn woning, waarna de buren verklaarden dat het een eenzaat betrof. Ongehuwd, geen kinderen. Iemand die nooit bezoek kreeg.

Na het weekend zou meneer begraven worden op begraafplaats Schoonselhof, krijg ik per mail van de Firma door. Er rijst een probleem omdat ik enkele uren later op die dag een vliegtuig moet nemen in Charleroi. Ik zou het nooit halen, aangezien men al wekenlang de versmalling van de E19 Antwerpen-Brussel aankondigt, en bijhorende files op de alternatieve route: de lelijke Boomsesteenweg met zijn ontelbare stoplichten. Na enkele mails kom ik met de Firma overeen de uitvaart te vervroegen naar half tien in de ochtend. Omdat dit nog maar de tweede uitvaart is die we verzorgen, en er nog wat smeer in de communicatie met het uitvaartcentrum moet komen, wil ik geen verstek geven. Dichter Jan Aelberts antwoordt bevestigend op de vraag dat weekend nog een gedicht te schrijven voor meneer F.T. Er zijn weinig tot geen gegevens bekend.

De avond voor de uitvaart slaat het weer om. De aanhoudende hittegolf wordt in regen gesmoord, die niet zal stoppen tot ik op het vliegtuig stap. Als ik na een onrustige nacht hondsvroeg opsta, valt er uit de grijze lucht nog steeds een miezerige regen. Op tram 24 richting Schoonselhof is het verdacht rustig. Snel wissel ik nog wat tekstberichtjes met Jan Aelberts die vanuit Gent de trein naar Antwerpen neemt. Ik schrijf dat hij best in het station van Berchem afstapt en een taxi naar de begraafplaats neemt. De doden huizen een heel eind buiten de stad.

Nadat Jan de taxi-chauffeur heeft betaald, steken we gelijktijdig sigaretten op. Omdat er niemand van de Firma te bespeuren valt, toets ik het nummer in van de Firma. We bevinden ons aan de verkeerde ingang van Schoonselhof, krijg ik te horen. We wachten aan het crematorium, alwaar de plaats van afspraak voor nummer één was, maar de begrafenis van nummer twee gaat door aan de andere kant van het park, op een kwartier loopafstand. Aan de andere ingang aangekomen blijkt de kleine stoet al onderweg te zijn naar perk U. Hijgend lopen we verder naar het perk. Net op tijd kan ik de uitvaartmedewerker teken doen dat we er zijn, en op zijn beurt gaat hij in een drafje naar het graf en maant de gravers aan tot stoppen. Die wilden net de kuil dichtgooien.

Met drie staan we aan de voet van het graf. De ceremoniemeester met zijn zwarte pak, mantel en stropdas, doet teken dat we een laatste groet aan meneer F.T. kunnen brengen. Naast de kuil die gelijkmatig rechthoekig is afgegraven ligt een grote hoop zand, met daarin het bruinzwarte bord. ‘F.T. 2009’ staat er in het wit op geschilderd. Geen geboortejaar. Jan leest zijn gedicht voor, met ietwat trillende stem, en met gebogen hoofden luisteren we:

Nu kan je naar eigen geloof de laatste groet brengen, suggereert de uitvaartmedewerker. Aarde op de kist werpen, behoort tot een van de opties. Hij stelt een lichte buiging voor, een beweging die hij voordoet door een lange knik te maken met zijn hoofd en het bovenlichaam mee te laten hangen. Daarna loop ik naar de berg aarde en steek mijn hand tot aan de pols erin. Een doffe klap van het zand op de kist van een goedkoop model volgt. De kist is redelijk smal vanonder en breed vanboven. Gouden bouten op het deksel.

Ik vind het onwezenlijk dat we hier staan, bij een diepe kuil waarin enkel een houten plank ons scheidt van een man die niemand kent. Dus dit is wat ik vanaf nu zal doen, bedenk ik me, afscheid nemen van een onbekende.

Wanneer we perk U verlaten staat een vrouw ons op te wachten. Ze is met een klein autootje gekomen, dat geparkeerd staat achter de lange slee van het uitvaartcentrum. Het is een bejaardenverzorgster die meneer F.T. jarenlang aan huis heeft verzorgd. Toen ze van het OCMW vernam dat haar patiënt overleden was, wist ze dat niemand aanwezig zou zijn, dus besloot ze zelf te komen. Ze vertelt dat ze F.T. heeft gevonden met de kat liggend op zijn buik - die twee wilden geen afscheid nemen. Lang geleden had de verzorgster beloofd een goede thuis voor zijn dierbare poes te zoeken, wanneer hij er niet meer zou zijn. Zij had de kat nu in huis genomen.

‘Een mooi verhaal,’ zeg ik tegen Jan, langs de brede lanen op weg naar de tramhalte. ‘Dat had je kunnen verwerken in je gedicht.’ Een grote reiger vliegt over.

‘Als we het vroeger hadden geweten,’ antwoordt Jan.

De bejaardenverzorgster rijdt ons in haar kleine autootje voorbij en wuift even. Zwijgend wandelen we verder.