De Eenzame Uitvaart van Meneer E.V. in Leuven

Meneer E.V. werd geboren in Leuven op 14 februari 1931 en overleed in het UZ Gasthuisberg in Leuven op 9 juli 2020. De asuitstrooiing vond plaats op woensdag 12 augustus op de stadsbegraafplaats van Leuven.

Er zijn mensen die bij leven niet worden opgemerkt en er zijn er die zelfs na hun dood nog worden vergeten. Meneer E.V. lag wekenlang in het mortuarium van Gasthuisberg. Een personeelslid dat met vakantie vertrok, een schakel die brak in de keten van de communicatie, een hiaat in een dossier, het is niet eens onbegrijpelijk, de zorgsector kreunt. Al een hele tijd, corona heeft dat alleen maar verergerd.

Eind juni werd meneer E.V. met een hoofdwonde en een rugletsel naar het ziekenhuis gebracht. Hij was gevallen bij het aan- of uittrekken van een kous. Zijn buren in het appartementsblok hadden hem horen roepen. Het was ernstig, hij kon niet meer lopen. In de kliniek stelde men vast dat het zelfs heel ernstig was, want vrij snel werd overgegaan tot palliatieve sedatie. En dan werd meneer E.V. vergeten.

Het zijn die buren Mimi en Roger die me dat vertellen. Ik kreeg hun nummer van de begrafenisondernemer, die zelf niet zoveel informatie had over meneer E.V. Alleen een geboorte- en sterfdatum, al is zelfs die laatste niet helemaal zeker, het zou ook de achtste kunnen geweest zijn. De geboortedatum valt me op: Sint-Valentijn. Zou dat voor zijn ouders bijzonder geweest zijn? Vierde men dat in de jaren dertig wel? Wikipedia leert dat het commerciële Valentijnsfeest vanuit Amerika overwaaide. De ouders van V. zullen en dus niet bij stilgestaan hebben. veertien februari, een dag als een andere.

Ook de vrijdag dat ik een telefoontje krijg van de begrafenisondernemer is een dag als een andere. Of misschien toch net niet. Het is een bloedhete dag in een rijtje van bloedhete dagen. Het is de heetste hittegolf die we ooit kenden. Een augustus waar de Poolse schrijver Bruno Schulz een eeuw geleden de woorden voor vond, met grassen, onkruid, struiken en distels die oplaaien in het vuur van de dag, voorbijgangers die waden in goud en hun ogen dichtknijpen tegen de hitte, alsof er honing aan kleeft. Ik krijg een telefoonnummer.

Langsgaan in coronatijden is af te raden, dus bel ik. Een gesprek van het ene zinderende appartement naar het andere, waar ramen hermetisch gesloten worden en behangen met stof en zilverpapier om de loeiende zon buiten te houden.

Mimi geeft me haar man door. Die kan er meer over vertellen, zegt ze. Roger schets een beeld van meneer E.V.

E. was een heel vriendelijke en aangename man, een intellectueel die hield van klassieke muziek. Hij woonde alleen, maar was niet eenzaam. Hij was graag op zichzelf, ‘hij vond zichzelf goed gezelschap’ – ik hoor Roger gemoedelijk monkelen. Af en toe gingen hij en Mimi bij E. op bezoek, maar dat hoefde voor E. nooit lang te duren. Ze hielpen hem ook met praktische dingen, Mimi met de was, Roger met technische klusjes, het vervangen van een lamp of zo.

E. is nooit getrouwd geweest en had geen kinderen. Zijn kennissen vermoeden dat hij van de Griekse liefde was. Een zus had hij wel, maar met haar was het contract al lang verbroken, zij had haar eigen demonen te bedwingen.

Het even van E. verliep zeer geregeld, misschien omdat hij vroeger op een bank gewerkt had. Hij stond op om vijf uur en nam om zes uur al de eerste bus naar het centrum. Dan ging hij ergens een koffie drinken en een croissant eten. Heel de dag pendelde hij over en weer, tegen de middag had hij vaak al drie keer het traject van zijn appartement naar het stadscentrum afgelegd. Ik denk aan al die mensen die hem moeten gekend hebben als een man die ze dagelijks kruisten, buschauffeurs die hem vervoerden, obers die hem bedienden. Als ze tenminste geen late shift hadden. Rond vier uur in de namiddag ging E. al slapen.

En dan was er die avond eind juni. Het geroep. De paniek allicht. Roger en Mimi die E. vinden naast zijn bed. De ambulance. De laatste keer dat E. zijn appartement verlaat.

Enkele dagen later krijgen de buren telefoon van Gasthuisberg. Ze worden op de hoogte gebracht van de ernstige toestand waarin meneer E.V. verkeert. Het zal niet lang meer duren.

Vervolgens horen ze enkele weken niets meer. Bezoek van derden is in coronatijden niet mogelijk. Roger en Mimi blijven in het ongewisse. Tot iemand in het mortuarium zich afvraagt wat er met meneer E.V. moet gebeuren, de keten der communicatie wordt hersteld, een dossier opgevist.

Woensdag 12 augustus. Het is nog een etmaal wachten op de verlossing van verkoelend onweer. Om twee uur, wanneer de zon in zomertijd op heer hoogste punt staat, zoeken de meeste mensen beschutting in de sluimerende huizen.

Op het kerkhof staat een corbillard te schitteren in het licht. En wat ergens kon verwacht worden, maar door de hitte toch een onzekerheid bleef: aan de poort staan ook Mimi en Roger te wachten. Paul heeft het niet gewaagd om met de fiets te komen zoals gewoonlijk. Hij kijkt wat onwennig rond. ‘Gewoon op de groene knop drukken’, zegt de uitvaartmedewerker. Wie op de groene knop drukt, krijgt een gratis ticket voor een kwartier parkeren.

Op het pad naar de strooiweide hoort men meestal alleen de zachte motor van de lijkwagen en schoenen op het grind. Maar Roger heeft het hart op de tong. Hij vertelt luid en honderduit over zijn overleden buur. Dat het een aangename man was. Een bemiddeld man ook, dat mag geweten zijn. En dat hij heel goed wist wat hij wou. En dat hij al zijn ramen aan de binnenkant had dichtgeplakt met tape, tegen de tocht. Dat hij graatmager was. Een waterval van details. Als de uitvaartmedewerker even later de urne op het stenen verhoog naast de strooiweide plaatst, vertelt Roger nog dat mijnheer V. héél hoge elektriciteitsfacturen had.

Paul onderbreekt de informatiestroom door zijn gedicht uit de envelop te halen en het woord te nemen: ‘Mijnheer E. V. werd geboren op 14 februari 1931 en overleed op 89-jarige leeftijd op 9 juli 2020 in Leuven. Op basis van de informatie die jullie ons bezorgden, schreef ik voor hem dit gedicht.’

Waar mag de as uitgestrooid worden? We kiezen voor een plek in de schaduw. Er staat een beetje wind. Roger wrijft in zijn ogen. ‘Schoon gedicht, jong, ik was efkes, awel, ontroerd. Mogen we dat hebben?’ Paul aarzelt – het virus. Maar hij geef het. Mimi steekt de envelop in haar handtas.

We stappen terug naar de poort. Roger komt meteen weer op dreef. Dat mijnheer V. lang voor zijn moeder heeft gezorgd, die 106 jaar geworden is! Op de parking nogmaals het verhaal van de kous. Gewoon achterover gevallen. Een banale beweging. Jaja. Mimi en Roger bedanken Paul, die hen bedankt voor wat zij voor mijnheer V. betekend hebben. Een beetje verward, zo laat hij me achteraf weten, stapt Paul weer in de auto. Hij had vier minuten parkeertijd over.