De Eenzame Uitvaart van Mevrouw N.K. in Brugge

Mevrouw N.K. werd geboren op 8 februari 1948 in Gent en overleed op 15 oktober 2024 in Brugge in woonzorgcentrum Ten Boomgaarde. Haar uitvaart vond plaats op 21 oktober 2024 om 14u30 op de parkbegraafplaats van de Blauwe Toren in Brugge.

Ik heb maar twee tenen meer, maar kom binnen, zegt de man bij wie ik net heb aangebeld. Hij is de onderbuur van mevrouw N.K. en woont samen met zijn vrouw in een klein pittoresk godshuis met binnentuin. Mevrouw N.K. kwam vaak bij hen over de vloer. Te pas en te onpas. Vooral als ze frietjes aan het maken waren ‘want dat eten van het OCMW vond ze maar niets’. Ze had drie zussen en één broer, zegt de vrouw. Ach, wat, wuift de man weg, als het waar is. Jij gelooft ook alles wat ze zegt. Ik geloof er niets van. Hij vertelt hoe ze op haar manier sigaretjes ronselde of andere mensen voor haar sigaretjes liet ronselen, of muntstukken, of kleren, hoe ze ooit een voyageur wist te strikken om voor haar een brood te kopen. Over één ding zijn ze het alvast eens: Wat ze ook deed, je kon onmogelijk kwaad op haar zijn. Onmogelijk!

In het WZC keren deze elementen terug: hoe lief ze was en dit wist in te zetten voor haar eigen gewin. Daarop volgde echter steevast: ze heeft veel meegemaakt. Het laatste jaar in het WZC, was ze erg gelukkig, besluit de onderbuur, daar was ze Madame, ze kon er wekelijks naar de kapper en kreeg alles wat ze nodig had. In het WZC klinkt dit als: ze is hier opengebloeid. Ze hield van mode en make-up, was vrij opgewekt, verzon koosnamen voor de residenten en haar bewindvoerder (‘mij noemde ze Ilske’), deed met alle activiteiten mee en ging graag op de foto. Zo prijkt ze koket te midden van vier burleske dames op een folder van het WZC. Ze draagt een bril met rood montuur, rode lippenstift en een rode jurk. ‘Ja, ze stond goed met rood’ zegt de maatschappelijk assistente.

Op haar kamer bewaart ze knuffelberen en cd’s met Franse chansons. Vanwaar die voorliefde? Ze kwam uit Gent, zegt iemand. Omwille van de liefde is ze wellicht naar Brugge verhuisd. Over haar man kom ik weinig te weten, behalve dat ze met hem in een kleine studio woonde, tot hij in 2008 overlijdt.

Haar wortels zijn duister. Ze werd op jonge leeftijd geplaatst in instellingen maar geborgenheid vond ze er niet. Ze heeft veel liefde gemist, zegt de hoofdverpleegkundige veelbetekenend. Ze is een tijd dakloos geweest en wordt sinds enkele decennia omringd door professionele zorg. Met broer en zus had ze geen contact meer.

Ze was zich heel erg bewust van het einde, vertelt de bewindvoerder me, en had spijt dat ze zoveel gerookt heeft want ze had beslist langer willen leven. Ze was bang voor het einde én dankbaar. Ze wist in welke jurk ze begraven wilde worden (wit met kant) en er werd in allerijl (met notaris en vrederechter) nog een testament opgesteld. Het liefste wou ze haar nalatenschap aan kinderen in een weeshuis schenken. Het worden uiteindelijk een asiel, een vereniging voor kansarme kinderen en een kankerfonds.

Op de uitvaart zijn een tiental mensen aanwezig, allemaal zorgverleners van het WZC en de bewindvoerder. Deze laatste deelt een aantal geïmproviseerde rouwkaarten uit met een foto van mevrouw N.K. Zo kijkt ze elk van aan in haar witte jurk met kant, de handen in de schoot, het gezicht mooi opgemaakt. Binnenin staat het gedicht van Herman. We staan in een kring wanneer hij leest:

De begrafenisondernemer stelt voor om bij wijze van laatste groet een hand te leggen op haar urn. Iedereen is geroerd. Iemand huilt. We praten nog even na. Gesprekken gaan verschillende kanten op. Wist je dat ze kapster was? Nee, dat wist ik niet. Herman wordt bedankt. Hij stelt voor om ook een aantal kaarten te drukken (*). Ja, graag, reageert iemand. Er wordt een aantal afgesproken, er wordt gegroet, er wordt verder nagekaart, geaarzeld, langzaam huiswaarts gekeerd. Het is de tijd van trilspinnen en paddenstoelen. Enkele afgebroken paddenstoelen neem ik mee naar huis, misschien als postuum bloemstuk voor mevrouw N.K. Wat zou mevrouw N.K ervan gedacht hebben? Ach, meiske toch.

(*) De rouwkaarten die Herman liet maken, worden verdeeld in het woonzorgcentrum maar liggen ook in boekhandel De Reyghere en in de Brugse Boekhandel.