De Eenzame Uitvaart van Meneer A.V. in Brugge

Meneer A.V. werd geboren op 12 juli 1930 in Sint-Joris, Beernem en overleed op 23 juni 2024 in Brugge in woonzorgcentrum Sint-Pietersmolenwijk. Zijn uitvaart vond plaats op 28 juni 2024 om 14u00 op de parkbegraafplaats van de Blauwe Toren in Brugge.

Jezus was een rus die in palestina leefde. Het staat in wit krijt op het asfalt van de ophaalbrug waar ik voor wacht op weg naar het woonzorgcentrum waar meneer A.V verbleef. Het water blijft er onbeschreven onder. Achter mij wisselen moeders de leeftijden van hun kinderen uit als losgeweekte postzegels. Het is één van de eerste warme dagen van het jaar en dat laat zich zien aan blote armen en benen die her en der in talloze kleuren en vormen uit mouwen en pijpen verschijnen.

Hij was een vriendelijke man, klinkt het eensgezind in het WZC. Ondanks zijn verwardheid kon hij grappig uit de hoek komen. ‘Fernanda weet vast meer over hem. Zij kent iedereen.’ Fernanda blijkt een goed geklede oudere dame te zijn die buiten in de zon ligt te dutten. Over meneer A.V. zegt ze: ‘Hij had een vriendin die mee verhuisd was naar hier, Monique heette ze, een moeilijk mens. Maar zij zorgde goed voor A. en hij voor haar’. Verder weet ze niet zoveel over meneer A.V. ‘We kwamen elkaar dagelijks tegen in de gang in tegenovergestelde richting, zeiden elkaar gedag en dat was het. Misschien moet je Georges eens spreken. Hij zat altijd tegenover hem aan tafel. En bovendien,’ ze tikt met haar wijsvinger tegen haar slapen, ‘is Georges nog goed bij de pinken’.

Wanneer ik meneer Georges naar meneer A.V. vraag, legt hij zijn hand op zijn borst en zegt: ‘ik denk dat hij veel pijn had’. Wanneer hij ziet dat ik nota’s neem, is hij zo attent om te wachten met spreken tot ik zijn zinnen heb uitgeschreven. Dan zegt hij weloverwogen: ‘A. wou veel vertellen, maar ik verstond hem niet. Niemand verstond hem. Daarom gaf ik hem een hand. Of een servet. Daar fleurde hij van op.’

Voor een reconstructie van zijn leven moeten we terugvallen op zijn dossier. Een begeleidster leest me voor: ‘Van zijn moeder mocht hij niet trouwen’. Die zin overvalt me. Hier zit een wereld in. Zou hij het zelf zo geformuleerd hebben? Is dit de reden waarom hij nooit is gehuwd? Verder: hij liep school tot het derde middelbaar, ging daarna werken als metaalarbeider om zijn moeder te onderhouden. Hij had een stamcafé, raakte bevriend met het koppel en leefde dertig jaar met hen boven het café. Later kreeg hij een relatie met de uitbaatster van een frituur, Monique. Ze arriveerden samen in het WZC in 2018. Toen Monique enkele jaren later stierf, werd meneer A.V. levensmoe.

Het blijft een verhaal met gaten. Met afwezigen ook. Waar is zijn vader? Wie was zijn vader? Wat heeft zijn moeder over hem verteld? Of is er vooral veel niet verteld? Uit zijn verhaal spreekt alvast een grote loyauteit voor zijn moeder, een loyauteit die in latere relaties resoneerde?

Ook zijn kamer geeft niet veel prijs. Op het dressoir staat een zwarte gieter naast een witte tot stilstand gekomen klok. Hij leefde sober, verklaart de begeleidster, hechtte zich vooral aan kranten, las ze nauwelijks maar wou ze hebben, wou er in bladeren. Een krant, een hand, een servet… .

De bewindvoerster heeft het over zijn groene vingers. De teamcoördinator over zijn blauwe ogen. Blijven vooral kleuren over?

Ik kan er zelf niet bij zijn op de uitvaart maar hoor nadien dat een begeleidster met bewoonster is komen opdagen. Deze laatste is erg gegrepen door de woorden van Delphine. Ook Delphine is geëmotioneerd. Ik stel mij haar zachte stem voor boven de strooiweide: