De Eenzame Uitvaart van Mevrouw D.V. in Brugge

Mevrouw D.V. werd geboren op 21 juli 1938 in Brugge en overleed op 7 augustus 2024 in Brugge in woonzorgcentrum Ter Potterie. Haar uitvaart vond plaats op 14 augustus 2024 om 14u30 op de parkbegraafplaats van de Blauwe Toren in Brugge.

De zomer geeft ons haar gulste uren wanneer ik bericht krijg dat mevrouw D.V. is gestorven. In de paar lijntjes die ik over haar lees valt me op dat ze ook in volle zomer, op de langste dag van het jaar is geboren. Zou de zon op haar geboorte ook zo fel en gul hebben geschenen?

Het woonzorgcentrum waar mevrouw D.V. de laatste veertien jaar van haar leven verbleef, ligt – wellicht als een van de laatste woonzorgcentra – nog binnen de stadskern. Het is een groot massief gebouw dat aan de binnenkant verrassend licht en nog groter lijkt. Wanneer ik op haar afdeling kom, ligt haar dossier klaar en hangt haar foto uit. Ze heeft een rond gezicht, bedachtzame glimlach, zachte trekken. En zo kijkt ze toe wanneer we haar dossier doornemen.

Mevrouw D.V. leed al een hele tijd aan de spierziekte ALS. Toen haar partner een beroerte kreeg en niet langer voor haar kon zorgen werd ze opgenomen in het woonzorgcentrum. Door de ziekte kon ze niet goed meer praten maar dit verhinderde haar niet om geliefd te zijn en allerlei vormen van contact te hebben. Zo ontstond met een demente dame een dagelijks kus- en knuffelritueel. Familieleden van andere residenten kochten kleren voor haar. Op haar kamer bewaarde ze knuffels, die allemaal een naam hadden en die volgens de teamcoach haar huisdieren representeerden, gezien ze die niet mocht meenemen naar het woonzorgcentrum. Haar laatste hondje heette Lucky.

Voor mevrouw D.V. ziek werd, werkte ze in het strijkatelier van een wasserij. Ze had twee zonen, van wie één op 21-jarige leeftijd is omgekomen in een motto-ongeval. Met de andere zoon heeft ze geen contact meer. Later verneem ik van een buurvrouw dat het contact verbroken is omdat de zoon het niet kon vinden met de tweede partner van mevrouw D.V.

Verder valt het leven van mevrouw D.V. uiteen in losse anekdotes. Ze las Story en Dag Allemaal, bestelde elke dag fanta en koekjes. En elke avond opnieuw was er stennis over een hoofdkussen. ‘Het lag nooit goed’. Het leek een ritueel dat begon met gemompel en vandaaruit escaleerde tot ergernis of meer. 'Hmmm, ik kan je niet veel vertellen he?' zucht de teamcoach. 'Het is al heel wat,' antwoord ik. Als ik later Delphine bel met mijn notities, zal ik mij verwonderen dat ik dezelfde verzuchting maak en zal Delphine net als mij geruststellend antwoorden: ‘het is al heel wat’.

Ondanks de slepende spierziekte, die zijn tol eiste, was ze een aimabele en levenslustige vrouw, besluit de teamcoach. Ze amuséérde zich (in Brugge heeft ‘amuseren’ een brede betekenis, wat zich vooral laat horen in de nadruk op éérde). Zelfs toen ze verlamd werd, zich nauwelijks nog kon uitdrukken en over het hele lichaam wonden kreeg, hield ze zich vast aan het leven, wou ‘erbij’ zijn. Of ik iemand kan spreken met wie ze omging? Dat heeft weinig zin, door ALS waren haar contacten oppervlakkig. Of ik haar kamer kan zien? Ook dat heeft weinig zin. Alles is opgeruimd. De knuffels zullen met haar verbrand worden. Slechts twee voorwerpen sierden haar kamer: een Frans vlaggetje en een Mariabeeld. Aan geen van beide kan iemand nog een verhaal vastknopen.

Er liggen vijf dagen van volle zon tussen de berichtgeving en de begrafenis van mevrouw D.V. Er komen vijf dames opdagen. Ze behoren allen tot het verzorgend personeel van het woonzorgcentrum. Sommigen komen zelfs in hun verlof. ‘Zo mooi dat jullie dit doen, ‘ zegt Delphine. ‘Ach, het is zo iemand die je altijd zal bijblijven,’ zegt een dame. Hun herinnering aan mevrouw D.V. blijkt vooral uit een glimlach te bestaan. Ook als Delphine haar gedicht voorleest, blijven ze glimlachen:

De vrouw van de uitvaartdienst knipt een leren doosje open en toont ons een vuurvaste steen. ‘Deze steen lag bij mevrouw D.V. toen ze gecremeerd werd. We geven hem graag aan jullie mee als aandenken’. Daarna gaat ieder zijn weg. En nog is de zon niet opgehouden met schijnen.