De Eenzame Uitvaart van Mevrouw N.D. in Antwerpen

Mevrouw N.D. is op 4 augustus 1936 geboren te Oostnieuwkerke en in het Middelheimziekenhuis te Antwerpen overleden op 27 oktober 2013. Haar uitvaart vond plaats op dinsdag 5 november 2013 op begraafplaats Schoonselhof.

Op de uitvaart van mevrouw N.D. valt de regen als een dik paardendeken op de aarde, onze hoofden, de kist, en ook 's nachts houdt het niet op, net als de volgende dag wanneer het stug blijft verder gieten. Het is een koude novemberregen waarvoor je wil binnenblijven. En toch zeg ik tegen Etienne dat we achter de corbillard zullen lopen, terwijl hij een lift met de wagen naar het perk voorstelde. Dus stap ik achter de brommende lijkwagen, half onder de paraplu van dichter Max Temmerman, half onder die van Etienne, terwijl het water langs mijn wangen naar beneden loopt.

'Misschien had ik toch een minder kleurrijk exemplaar moeten uitkiezen', fluistert Max. Hij kijkt omhoog naar de felgekleurde regenboogvoering van zijn paraplu. Die van Etienne is een model groter en pekzwart. Terwijl we langzaam de dreef inlopen, passeren we een groep kerkhoflopers die een rondleiding langs funerair erfgoed krijgen. Enkele mensen in een rolstoel, een paar duwers, een koploper kijken ons na - in dikke jassen of plastic vuilniszakken.

Achter ons volgt een kleine auto met een man en een vrouw in. Buren van mevrouw N.D. die ik die ochtend nog heb ontmoet. Het is fijn dat ze zich niet door de regen lieten tegenhouden. Mevrouw N.D. woonde buiten de ring van Antwerpen, in wat nog Borgerhout is, vlak bij Te Boelaarpark. Ik zag een school en een Waterkundig Laboratorium. Een levendige wijk.

Toen ik een willekeurige deurbel indrukte ging het raam op de eerste verdieping open en hing een vrouwenhoofd over de vensterbank. Ze had bezoek, zei ze, en wist niets over mevrouw N.D. Ik moest nog hoger proberen, op het vierde, die buurvrouw deed de boodschappen. Er waren maar zes deurbellen en zes brievenbussen, maar nergens vond ik de naam van mevrouw N.D. terug. Wel die van haar naaste buurvrouw. Ook zij stak haar hoofd uit het raam en ik riep mij boven het verkeer uit.

Ik begrijp dat ze een erg goede relatie met elkaar hadden, de buurvrouw en mevrouw N.D. Er was maar een gang over te steken, twee deuren door. Samen boodschappen doen, verhalen vertellen, een leven delen. Haar mond trekt samen wanneer ik vertel wat we op de uitvaart zullen doen; afscheid nemen met de laatste woorden van een dichter. Ze knikt bevestigend, meer is er niet te zeggen.

Van de Firma weet ik dat er nog twee zussen zijn. Één waarmee geen contact was sinds jaren, en één die dementerend is en verblijft in een rusthuis te Wingene. Ze zullen niet aanwezig zijn. De uitvaart is een onderonsje tussen de dragers, Max, ik, de treurende buurvrouw en haar man.

De corbillard voor ons houdt halt, en ook de wagen van de buren achter ons parkeert zich in de berm. Ik kijk niet om, en denk aan de woorden van Max die eerder in de week in de wijk van mevrouw N.D. was gaan wandelen: "Haar buurt is chique en duur en in orde. Overal affiches achter de ramen, pompoenen op vensterbanken en uitnodigende bankjes voor de huizen. Zo'n buurt waar de ontmoeting centraal staat... en net in zo'n buurt wonen eenzame mensen."

Wanneer de kist uit de wagen wordt geladen, krijgt de buurvrouw het moeilijk. Ze huilt en zegt dat ze het niet kan. Ze kan het zompige perk niet op, ze wil het niet. Haar man neemt haar hand vast, en Etienne doet teken toch te volgen. Iedereen had het moeten zien, ook de zus die niet wilde komen, hoe Etienne in de plenzende regen de ruiker van de buurvrouw en mijn drie witte rozen op de natte kist legt, en voor het karige gezelschap meedeelt dat we nu afscheid nemen van een gedeeld leven met enkele woorden van de dichter.

De buurvrouw en haar man gaan dicht bij Max staan, mee onder zijn kleurrijke regenboogparaplu, om te luisteren naar wat er nog moet worden uitgesproken voor mevrouw N.D. Na afloop vouwt Max het natte A-viertje dicht en overhandigt het aan de buurvrouw die dankbaar knikt. Meer zullen we niet zeggen. Er is nog de buiging voor de kist. De buurvrouw loopt aan de hand van haar man het perk weer uit, maar ik blijf staan, wil mevrouw N.D. zien zakken in de donkere, verzopen grond.