De Eenzame Uitvaart van Mevrouw V.V. in Antwerpen

Mevrouw V.V. is geboren op 12 oktober 1923 te Diegem en in wzc De Veldekens te Berchem overleden op 24 september 2013. Haar uitvaart vond plaats op maandag 7 oktober 2013 op begraafplaats Schoonselhof.

Er loopt een zwarte kat een eindje voor me uit als ik begraafplaats Schoonselhof binnentreed. Ongeluk, voor iets of iemand. Ik herinner me een begraafplaats in Porto, Portugal waar honderden zwerfkatten op de granieten stenen gingen liggen, of in vermolmde grafhuisjes kropen. Op Schoonselhof staan nog enkele oude grafhuizen, bijna tempels, waar hele families bij elkaar gaan liggen. Daar rond staan vele praalgraven met indrukwekkende beelden, en een beetje verder de 'gewone lijn' met concessies van vijf jaar waar mevrouw V.V. komt te liggen. Maar er is maar één kat.

Mevrouw V.V. woonde in woonzorgcentrum De Veldekens in Berchem, buiten de ring. Google Maps laat voor het rusthuis een groot grasveld met verscheidene speeltuigen zien, waar kinderen spelen. De website van De Veldekens heeft een activiteitenkalender: er wordt soep gemaakt, in een relaxatiebad gezeten, hand gelezen, er is een wandel- en een kookclub, en 'Magda Accordeon' komt ook enkele keren langs. Ik zoek de verjaardag van mevrouw V.V. op, die is binnen een vijftal dagen, op een zaterdag, dan is er geen activiteit gepland. 'Halloween cake' en 'Halloween voorbereiding' zal ze ook niet meer meemaken. Halloween is in deze contreien ook maar een feest dat gevierd wordt omdàt je het kan vieren, vooral bij kinderen en ouderen, ze bezig houden met het uithollen van pompoenen, maskers schilderen, lampionnen knutselen.

De mevrouw aan de balie van De Veldekens weet enkel te vertellen dat mevrouw V.V. graag danste. Niets over pompoenen of handlezen. Ze zal de verplegers vragen om extra dingen over mevrouw neer te pennen, zodat ze het me kan mailen. Ik bedank haar; 'we willen erg graag iets persoonlijk vertellen op haar uitvaart'. Cathy van de Firma wist enkel te zeggen dat mevrouw V.V. nog een dochter en kleindochter had, maar die wilden geen contact met haar.

Bert is er weer bij en stapt uit. Handen schudden, dat is lang geleden, hij heeft zijn hoed niet op. Ik wuif door het raampje van de corbillard naar de dragers die blijven zitten: Xavier, Dennis, Davy en een piepjonge nieuweling - de jas zit nog nieuw en groot. Later blijkt dat het de zoon van Xavier is, vroeg in dit vak, zo hoort het blijkbaar. Bert ziet er beduusd uit.

'Voor u is het ook maandagochtend zeker?' vraagt hij. Ja, voor mij is het ook een erg vroege maandagochtend. Maar het gouden licht dat hier met de herfstige bomen en de ochtendmist speelt, maakt veel goed. Ik steek een sigaret op, en het lijkt alsof Bert op mij gewacht heeft om hetzelfde te doen.

Bert vertelt dat hij diep geschokt is door de tragische gebeurtenis van het afgelopen weekend. Een jongen, net achttien jaar geworden, zijn laatste jaar van de humaniora ingegaan, werd zonder reden neergestoken op het terras van zijn favoriete café in het centrum van de stad en overleed voor de ogen van zijn vrienden.

'Zo jong nog. Oude mensen begraven went. Maar kinderen en jongeren, ongelukken, nooit.'

'Het is een verschrikkelijk nieuwsbericht. Ik zat op een terrasje vlakbij en zag de ambulances en politiewagens aanrijden', vertel ik. 'Het kon ieder van ons overkomen.'

Andy fietst de begraafplaats op en ik vertel hem over de mail die ik die ochtend van het woonzorgcentrum kreeg. De verplegers hadden de tijd niet om iets op te schrijven, maar de medewerkster wist nog wel te zeggen dat mevrouw V.V. een erg levendig persoon was, van dansen en muziek hield, en graag sociale contacten legde. De laatste jaren was ze echter dementerende en leefde ze op de gesloten afdeling.

Om kwart voor tien loopt Bert naar de bestuurderskant van de lijkwagen, de sigarettenrook kringelt mooi over de wagen heen, waarna hij zijn peuk met zijn schoen op de grond uitdrukt en de wagen zich in gang zet. Uit de vier uitlaatpijpen komt onophoudelijk rook.

'Gezond kan je dit vak niet noemen', zeg ik. We laten de wagen voor ons uitlopen en houden wat afstand. Bij perk W1 houden Andy en ik nog meer ruimte open tussen ons en de corbillard, zodat de kist op de schouders kan worden geheven. Bert neemt het naambord, waar in witte letters de naam van mevrouw V.V. op staat, mee naar de kuil. Het is tijd om mevrouw V.V. een laatste keer te laten dansen.