Meneer L.V.W. werd geboren in Antwerpen op 18 september 1937. Hij is gestorven in Ekeren op 3 december 2023. De begrafenis vond plaats op donderdag 14 december 2023 om 11:00 op begraafplaats het Schoonselhof in Antwerpen.
Meneer L.V.W. is in zijn zesentachtigste jaar aan kanker gestorven in een woonzorgcentrum in Ekeren. Uit zijn laatste wilsbeschikking blijkt dat hij een begraving wenste, zo wordt me door het uitvaartcentrum gemeld. Daarom zal de laatste eer die we hem willen betuigen, vertrekken in het oude gedeelte van het Schoonselhof, aan de houten poort ter hoogte van de Krijgsbaan in Hoboken.
Na een eerste telefoongesprek met een medewerker van het wzc kan ik de dichter nauwelijks meer vertellen dan het bovenstaande. Ik verneem dat voor de opname in het wzc meneer L.V.W. poetshulp moet gehad hebben. Men zou proberen me in contact te brengen met de poetshulp van toen.
En jawel, een dag of wat later word ik opgebeld door een bijzonder lieve dame. Zij wil zich allereerst verontschuldigen dat ze het afscheid van meneer L.V.W. niet kan bijwonen. Maar dat zij, als gezinshulp, hem goed gekend heeft. Het zat immers zo. Meneer L.V.W. was autistisch, in die mate dat zelfstandig wonen niet mogelijk was. Eerst zorgde zijn moeder voor hem en nadat zij aan kanker gestorven was, nam zijn zus de zorg over. Tot ook zij aan kanker stierf. En toen is de gezinshulp ingeschakeld.
Meneer L.V.W. was afkomstig van de Luchtbal, een wijk waar vele appartemensblokken staan in het noordelijke gedeelte van Antwerpen. Hij adoreerde zijn moeder en zijn zus mateloos, vertelt de gezinshulp verder. Hij is altijd vrijgezel gebleven – wat hij niet erg vond – en heeft zijn hele volwassen leven gewerkt. Eerst bij de douane, later in dienst bij “ ’t stad ”. Lange tijd heeft hij ook nog gewoond in de wijk de Rozemaai in Ekeren, tot de kanker een opname in het wzc noodzakelijk maakte.
Meneer L.V.W. was een levenslustige man, vertelt de dame aan de lijn, altijd in de stemming voor een gesprek, heel aimabel voor zijn medemens. Pas tegen het einde van zijn leven knaagde de kanker aan de goede moed die hij zo lang had weten te houden.
Vandaag is het 14 december en de plaats van afspraak is de oude inkom van het Schoonselhof.
Bij het uitstappen uit mijn auto merk ik dat ik de roos vergeten ben die ik voor meneer L.V.W. had voorzien. Foeterend op mijzelf, al om me heen kijkend naar een bloemenwinkel in de buurt, verneem ik via sms van Max dat hij samen met de ceremoniemeester en de chauffeur al klaar staan. Dan maar zonder bloem, zo schiet het door me heen. Ik neem me voor later in de week alsnog een mooie roos op het graf te komen leggen.
Ons ritueel start op het moment dat de ceremoniewagen vertrekt. Len voorop, Max en ik achter hem volgen de wagen. In de verte staan de grafdelvers ons op te wachten. Bij aankomst aan het graf dat voor de overledene bestemd is, staan nog twee andere mannen in lange zwarte overjassen klaar om te helpen bij het optillen en neerlaten van de kist. Het valt me op. De vier dragers zijn hierin bijzonder bedreven, zetten trage stappen in hetzelfde ritme, laten de kist neer in datzelfde trage ritme, lijken in gelijke maten te ademen. Rustig en sereen, zoals het bij een laatste groet aan een gestorvene past.
Dan nodigt Len Max uit voor het voorlezen van zijn gedicht voor meneer L.V.W. Het is plots even heel stil, Max neemt zijn tijd:
Wat een gebaar, jouw wandel
van klein en groot
van recht en gebogen
van schoot en schouders
van omhelzing en het praatje
Zonder woorden soms
je onderhuidse woelen
aarde onder je nagelriemen
je stuiven van levenslust
en de rust in je kruin
Altijd iemand naast je
altijd samen ademhalen
jullie passen traag en gelijktijdig
volgens de tred van de seizoenen
die voorbijgaan vol vertrouwen
in hun wederkeren
De echo van je stappen
klinkt om ons heen, je laatste gebaar
omarmd door het stille groen
Wat een veelzeggend gedicht, zoals het – als bij toeval en toch niet - aansluit bij de tred van de dragers. Bij onze ademhalingen die op elkaar afgestemd raken tijdens zo’n ceremoniële begraving. En ik denk ook aan de gezinshulp, de moeder, de zus, aan al wie de man heeft omringd en helpen dragen.
"Altijd iemand naast je
altijd samen ademhalen "
Je kan ze niet altijd zien, maar ik hoop ze toch ooit naast mij te voelen, als het zo ver is ..... mooie woorden