De Eenzame Uitvaart van Mevrouw D.S. in Antwerpen

Mevrouw D.S. is geboren in Sint-Niklaas op 2 augustus 1949. Zij is overleden in het woonzorgcentrum Sint-Anna in Antwerpen op 12 juli 2023. De uitstrooiing van de as had plaats op de stedelijke begraafplaats van Antwerpen het Schoonselhof op donderdag 27 juli 2023 om 14u00.

Via het uitvaartcentrum verneem ik dat het wzc Sint-Anna zich verontschuldigt. Wegens vakantie kan helaas niemand vrij gemaakt worden om de laatste groet aan mevrouw D.S. bij te wonen. In de oproep van het uitvaartcentrum staat ook vermeld dat mevrouw D.S. een psychiatrisch verleden had en ieder contact van zich afstootte. Met een zus was alle verbinding verbroken.

Wanneer ik op maandagochtend het wzc Sint-Anna bezoek valt het me op dat elke afdeling, elke gang de naam draagt van een straat in Antwerpen. Als ik naar mevrouw D.S. vraag, verwijst een administratief medewerker me door naar ‘De Meir’ op de 1^ste verdieping.

Daar loopt een jonge vrouw me al tegemoet. Zij heet Kim en stelt zich voor als de verantwoordelijke voor ‘wonen en leven’ in het centrum. Ze werkt hier nog maar pas, zegt ze, en kan helaas niet zo heel veel vertellen over mevrouw D.S.. Er blijkt de laatste tijd ook een groot en snel verloop van personeel te zijn. Iets waaraan op dit moment hard gewerkt wordt zodat meer stabiliteit kan komen in de zorg en het vertrouwd raken met elkaar. Tijdens ons gesprek word ik getroffen door het enthousiasme en de toewijding van deze jonge vrouw.

Mevrouw D.S. is net geen 74 jaar geworden. Kim vertelt dat op deze afdeling alle bewoners psychiatrische patiënten zijn. En ze bevestigt dat, voor zover ze weet, mevrouw D.S. het moeilijk had om zich open te stellen voor anderen. Dat het aanknopen van contacten en het onderhouden ervan niet echt lukte.

Kim wil alles weten over het sociaal-literaire project dat De Eenzame Uitvaart is. We wisselen mailadressen uit. Waarna ze mij begeleidt naar een wit tafeltje dat wat verderop in de gang tegen de muur staat. Op het tafeltje staat een fotolijst om een prent van de Meir met zicht op de Boerentoren. Daaronder staat de naam, de geboorte-en de sterftedatum van mevrouw D.S. gedrukt. De lijst staat samen met twee kaarsen op een transparant lichtgroen rond uitgesneden sierlapje. Opzij van de lijst heeft iemand een pioenentakje neergelegd. Het is een verzorgd en aandoenlijk tafereel. En ik bedank Kim voor deze attentie en voor de tijd die ze heeft genomen voor ons gesprek.

Op de dag van de uitvaart regent het aanhoudend. Omdat het amper 18° wordt vandaag, heb ik mijn dikke zwarte regenjas aangetrokken. Max en ik kiezen ervoor om samen onder één paraplu te lopen achter de ceremoniewagen.

Ter hoogte van de strooiweide De zwaluw houdt de wagen halt. Een medewerkster van het uitvaartcentrum die ook de auto bestuurt, ontfermt zich over de asbus met de stoffelijke resten van mevrouw D.S.

Zoals het ritueel het vraagt, nodigt de ceremoniemeester, Len, Max en mij uit om rond de zuil plaats te nemen waarop de asbus wordt gezet. Waarna Max zijn gedicht perfect getimed en helder voorleest:

We buigen alle vier, de ceremoniemeester Len, zijn collega, Max en ik, tezamen en in stilte bij wijze van laatste groet aan mevrouw D.S. En altijd, na de ceremonie, staan we nog graag bij elkaar, wat na te praten. Len vertelt dat iemand nog naar mijnheer D.K. had gevraagd, de Oekraïense man wiens eenzame uitvaart we laatst ook samen verzorgd hebben. Wat bleek, een vriend uit Oekraïne was in België gearriveerd en omdat hij mijnheer D.K. niet kon vinden, had hij contact opgenomen met de politie. Zo was hij al snel uitgekomen bij het uitvaartcentrum. De man betreurde het dat hij te laat gekomen was.

Maar dat iemand nog naar een eenzaam gestorvene op zoek is gegaan, het is een troostrijke gedachte.