De Eenzame Uitvaart van babymeisje P.A. in Antwerpen

Babymeisje P.A. is geboren en gestorven op 28 juli 2023 om 01u00 in het Middelheimziekenhuis na een zwangerschapsduur van 27 weken en 5 dagen. Haar uitvaart had plaats op begraafplaats het Schoonselhof op 8 augustus 2023 om 10u00. Dichter van dienst was Joke van Leeuwen.

Het moeilijkst zijn de kinderen. Eender wie die beroepsmatig te maken heeft met uitvaarten zal dat beamen.

De moeder van P. verblijft sinds 2019 in België zonder domicilie. Ze is van Afrikaanse afkomst en spreekt slechts heel gebrekkig Engels. Via Amber, de medewerkster van het uitvaartcentrum, verneem ik dat de moeder zich niet in staat acht om de uitvaart bij te wonen. Wanneer ik per sms de opdracht voor de eenzame uitvaart van een doodgeboren baby, een meisje genaamd P., voorleg aan Joke, bevestigt zij vrijwel meteen dat ze het gedicht op zich zal nemen.

De dood van dit babymeisje blijft aan mijn ribben plakken. In de dagen voor de uitvaart lees ik toevallig ‘Een heel leven’ van R. Seethaler waarin de dood voorgesteld wordt als ‘De Koude Vrouw’: ‘Ze loopt over de berg en sluipt door het dal. Ze komt wanneer ze wil en haalt wat ze nodig heeft. Ze heeft geen gezicht en geen stem. De Koude Vrouw komt en neemt en gaat.’

Op de dag van de uitvaart de Sint-Bernardsesteenweg koop ik twee grote zonnebloemen. Ik wil niet met lege handen aan het graf van dit kindje staan. Wanneer ik Joke zie aankomen op het Schoonselhof stappen we samen naar de corbillard waarnaast Len en zijn collega ons staan op te wachten.

Len wil ons waarschuwen, zegt hij, dat het lichaam van het meisje niet in een kist maar in een mandje ligt. Deze uitvaart is dan ook geen assenuitstrooiing maar een begraving op het kinderperk. Hij toont ons het mandje in de corbillard – het is amper een halve meter groot –. Ik moet meteen aan het mooie bijbelverhaal denken van de kleine Mozes die in een rieten mandje de Nijl in Egypte afdrijft en gered wordt.

We wandelen tezamen naar het perk waar de kinderen begraven worden. Joke vertelt dat ze een liedje, een wiegenliedje geschreven heeft en dat ze het zal zingen tijdens onze laatste groet aan P.A.

De grafdelvers staan discreet verderop aan de rand van het perk. Nadat Len een inleidend woord heeft gesproken, begint Joke zachtjes, maar met haar vaste en heldere stem te zingen:

Ik krijg mijn tranen niet weggeslikt. Opeens valt het een en ander ontroerend mooi samen: het mandje - er bestaat zoiets als een mozesmandje om je baby in te leggen naast je bed - het zo puur opklinkende wiegenliedje van Joke en het grafje van P.A. waarop ik mijn twee zonnebloemen heb achtergelaten.

Zonder veel woorden, nogal beduusd staan we wat bij elkaar. Er welt een diep verdriet in me op dat ik moeilijk kan omschrijven. Joke kijkt me troostend aan. Ze fluistert dat ik zeker nog een wandelingetje moet maken voor ik naar huis rijd. Waarna ze ook tijd voor zichzelf nodig heeft.